วันจันทร์ที่ 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2553
แบบฝึกการควบคุมบอล
รูปแบบแผนการรุก
ความสำคัญของบอลเร็วแต่ละระดับ
ในการแข่งขันวอลเลย์บอลระดับสูง ตำแหน่งผู้เล่นบอลเร็วมีส่วนสำคัญอย่างมากที่จะทำให้ทีมประสบความสำเร็จใจกลยุทธ์การรุก ในระดับนี้หากไม่มีบอลเร็ว โอกาสที่จะประสบความสำเร็จเป็นไปได้ยาก หากเราดูการแข่งขันในระดับนานาชาติทีมชั้นนำของเอเซียหรือระดับโลกในประเภททีมชาย แม้ว่ามักจะไม่ค่อยใช้ผู้เร็วทำการรุกมากนักแต่ก็เป็นตัวที่สร้างความกังวลให้ ตัวสกัดกั้น (Middle blocker) เพราะหากละความสนใจจากบอลเร็วอาจจะถูกโจมตีด้วยบอลเร็วและการแข่งขันในระดับนี้ตัวเซตมีความสามารถสูง สามารถสร้างยุทธวิธีการรุกจากจุดอ่อนในแนวสกัดกั้นของคู่ต่อสู้ได้
ส่วนในระดับกลางผู้เล่นบอลเร็วก็ยังสำคัญ แต่เรายังมักเห็นข้อผิดพลาดจากการเล่นบอลเร็วในระดับนี้อยู่มาก เนื่องจากการเล่นบอลเร็วเป็นส่วนผสมของความสัมพันธ์ระหว่าง การรับบอลเสริฟ การเซต และการตบ ผู้ฝึกสอนหากต้องการพัฒนาการรุกโจมตีด้วยบอลเร็ว จะต้องฝึกซ้อมพัฒนาความสัมพันธ์ทั้ง 3 ส่วนนี้ การรับลูกเสริฟต้องดี ตัวเซตเซตบอลได้ดี และผู้เล่นบอลเร็วตบบอลได้เด็ดขาด
และสุดท้ายในการแข่งขันวอลเลย์บอลระดับพื้นฐาน/เริ่มต้น การโจมตีด้วยบอลเร็วไม่ใช่สิ่งสำคัญเพราะทักษะและเทคนิคของผู้เล่นยังไม่มากพอ โดยส่วนใหญ่ในระดับนี้ผู้เล่นตัวกลางหน้ามักจะทำการรุกด้วยบอล B (สูงเหนือตาข่าย 1-2 เมตร)
สิ่งที่พึงระวังสำหรับผู้ฝึกสอนในแต่ละระดับคือ โดยส่วนใหญ่ผู้ฝึกสอนมักจะเลียนแบบการเล่น เทคนิคต่างๆจากทีมในระดับที่สูงกว่า โดยไม่ได้ทำการวิเคราะห์ทักษะความสามารถ ความเป็นไปได้ในการปฏิบัติของนักกีฬา ซึ่งอาจทำให้เกิดผลเสียแก่ทีมมากกว่า ผู้ฝึสอนจำเป็นต้องประเมินว่าในการแข่งขันแต่ละเกมส์ ระดับการเล่นของคู่แข่ง และของทีมมีเพียงใด จะใช้ผู้เล่นบอลเร็วเป็นตัวหลักในการรุกหรือเป็นเพียงตัวหลอก ขึ้นอยู่กับการวิเคราะห์ข้อมูลคู่แข่งขัน อย่าลืมว่า " ความสำเร็จในการเล่นของผู้เล่นตำแหน่งตบบอลเร็ว ไม่ได้เกิดจากการตบบอลอย่างเดียว แต่ยังเกิดจากการที่สามารถดึงความสนใจของตัวสกัดกั้นตัวกลางโดยทำให้ไม่สามารถไปสกัดกั้นการรุกจากตำแหน่งอื่นได้"
แนวคิดของผู้เล่นบอลเร็ว
- ต้องสามารถปรับเปลี่ยนลักษณะการรุกให้ได้ตามคุณภาพของการรับบอลแรก สามารถปรับกลยุทธ์การตบได้ แม้ว่าบอลลูกแรกจะไปยังตัวเซตด้วยลักษณะใดก็ตาม และสามารถปรับจังหวะการเล่นให้เข้ากับตัวเซตได้ดี
- ต้องทำการรุกได้อย่างเด็ดขาดสำเร็จผลเมื่อมีตัวสกัดกั้นเพียงคนเดียว โดยอย่างน้อยต้องมากกว่า 50% ของการรุกที่มีการสกัดกั้นเพียงคนเดียว
- สามารถทำให้ตัวสกัดกั้นกระโดดเพื่อสกัดกั้นได้ แม้ว่าจะเป็นการกระโดดโดยไม่ได้ทำการรุก
- ควรวิเคราะห์ สังเกตุตัวสกัดกั้นฝ่ายตรงข้ามว่ากลยุทธการสกัดกั้นเป็นอย่างไร การกระโดดของตัวสกัดกั้นนั้นจริงหรือหลอก และบอกกับตัวเซตเพื่อให้ตัวเซตปรับเปลี่ยนกลยุทธ์
- ควรมีความหลากหลายในการรุก เพื่อไม่ให้คู่ต่อสู้จับทางการเล่นได้
- จะต้องสังเกตุแนวรับของคู่ต่อสู้ โดยเฉพาะในตำแหน่งที่ 1 และ 5 เพื่อตบหรือหยอดไปยังบริเวณที่แนวรับไม่สามารถรับได้
- ต้องมีความเข้าใจกับตัวเซตในการรุกแม้ว่าจะไม่มีการนัดแนะกันมาก่อน
- ผู้เล่นบอลเร็วต้องมีความรู้สึกว่าความสำเร็จในการรุกของเพื่อนร่วมทีม เมื่อมีคู่ต่อสู้สกัดกั้นเพียงคนเดียวนั้น เป็นความสำเร็จของผู้เล่นบอลเร็วด้วย
- จะต้องมีจิตใจนักสู้ ไม่ยอมแพ้ง่ายๆ (ลักษณะเช่นนี้ควรจะมีในทุกๆ ตำแหน่ง)
- สามารถรับลูกเสริฟที่มายังบริเวณพื้นที่ที่ผู้เล่นบอลเร็วอยู่บริเวณหน้าตาข่ายและสามารถทำการรุกได้ทันที
การฝึกเรื่องความสัมพันธ์ระหว่าง การรับเสริฟ การเซต และผู้เล่นบอลเร็ว ทั้งหมดจะต้องเป็นส่วนหนึ่งในการฝึกซ้อม โดยเฉพาะในช่วงก่อนการแข่งขัน (Pre season) และช่วงการแข่งขัน (Season Phase) เสมอ
หากท่านใดสนใจแลกเปลี่ยนความคิดเห็นขอเชิญได้ครับ
ทักษะส่วนบุคคลพื้นฐานในการเล่นวอลเลย์บอล
การส่งลูกด้วยมือบนวิธีการเล่นพื้นฐานที่ใช้สำหรับเล่นบอลเหนือศีรษะ ผู้เล่นต้องเคลื่อนที่อย่างรวดเร็วเข้าไปเล่นบอลโดยหันหน้าไปยังทิศทางที่ต้องการส่งบอลไป สัมผัสบอลด้วยด้านในของนิ้วมือโดยใช้นิ้วหัวแม่มือและนิ้วก้อยประคองลูกบอล ข้อมือและศอกงอ จากนั้นส่งบอลขึ้นไปด้านบนด้วยการดีดนิ้ว ส่งข้อมือ ยืดข้อศอก เอว หัวเข่า และข้อเท้า (ดูภาพประกอบ)
ท่าทางการส่งลูกด้วยมือล่างเหยียดแขนและข้อมือ โดยแขนทำมุมกับลำตัว การเล่นลูกมือล่างควรเคลื่อนที่ไปเล่นบอลโดยให้ลูกบอลอยู่ด้านหน้าลำตัว การบังคับทิศทางของลูกบอลจะใช้หลักการของมุมตกและมุมสะท้อนของแขนที่ส่งบอล (ดูภาพประกอบ)
ภาพที่ 1 ลักษณะของบอลจะลอยขึ้นด้านบน ภาพที่ 2 ลักษณะของบอลจะลอยไปด้านหน้า
การเซตเป็นวิธีการส่งลูกด้วยมือบนชนิดหนึ่งวัตถุประสงค์อย่างหนึ่งของการเซตคือ การส่งบอลให้ตัวรุกทำการตบบอล ในการเซตให้ตัวรุกตบบอล บอลควรห่างตาข่ายประมาณ 1-3 ฟุต และมีความสูงเหนือตาข่ายพอสมควรตามลักษณะของการรุกเช่น บอลเร็ว บอลโค้งหัวเสาหน้าและหลังเป็นต้น เทคนิคขั้นสูงในการเซตคือการเซตบอลไปยังตำแหน่งที่คู่ต่อสู้ไม่พร้อมสำหรับการป้องกัน หรือการเซตที่ทำให้คู่ต่อสู้ไม่สามารถคาดเดาทิศทางของบอลได้
ลักษณะท่าทางพื้นฐานของการเซตคือ เงยหน้าเล็กน้อยโดยเฉพาะเมื่อตัวต่ำ ในการกระโดดเซตผู้เล่นต้องสัมผัสบอลเหนือศีรษะขณะที่ลำตัวลอยอยู่จุดสูงสุดในอากาศ และทิศทางของลูกบอลต้องอยู่ในทิศทางและระดับที่ตัวตบต้องการ (ภาพประกอบ)
ข้อแนะนำ
การเซตบอลจากบริเวณใดก็ตามควรเซตบอลให้ใกล้เป้าหมายที่ต้องการที่สุด
เมื่อบอลลอยมาต่ำหน้าตาข่าย การเซตต้องทำให้สามารถเล่นบอลลูกนั้นได้ดีขึ้น
เมื่อบอลที่ลอยมามีความสูงเพียงพอ การเซตสามารถเซตได้ทั้งจากตำแหน่ง A และ B (ดูภาพประกอบ)
การเซตต้องสามารถให้ตัวตบสามารถปรับจังหวะเวลาในการเข้าตบบอลได้
เราสามารถประเมินคุณภาพการเซตนั้นได้จากกรณีต่อไปนี้
การเซตบอลลอยเหนือตาข่ายเป้าหมายอยู่ที่ตัวตบ
ความสามารถในการปรับจังหวะการเซตให้เข้ากับตัวตบ
ความสามารถในการเซตไปยังทิศทางที่ไม่มีการสกัดกั้น
ความสามารถในการตัดสินใจหรือรู้ว่าบริเวณใดมีการสกัดกั้นที่ดีหรือไม่ดี
ความสามารถในการประเมินสถานการณ์การเล่น ผู้เล่นตัวเซตที่ดีจะต้องรู้ว่าจะเซตบอลไปที่ไหน เวลาไหน อย่างไร ที่จะทำให้การรุกเกิดประสิทธิภาพที่สุด
เบื้องหลังความสำเร็จของวอลเลย์บอลไทย
การได้แชมป์เอเซียครั้งนี้ของทีมวอลเลย์บอลหญิงของไทยเป็นกระแสที่แรงมากครับตอนนี้ ผมลองตามไปดูในพันธุ์ทิพย์ มีผู้ตั้งกระทู้แสดงความเห็นกันมากมาย น่าชื่นใจจริง ๆ ครับ ผมติดตามข่าวกีฬาทุกประเภทของไทย ยินดีกับความสำเร็จของทุกประเภทกีฬา เห็นความเปลี่ยนแปลงมาก็มากมาย เคยอิจฉาวงการฟุตบอลไทยที่การแข่งขันไทยแลนด์พรีเมืยร์ลีกพัฒนาอย่างก้าวกระโดดในแง่ของผู้ชม ชื่นชมกับความสำเร็จของชลบุรีเอฟซีในแง่ของความเป็นผู้นำกระแสไทยลีกให้บูมได้ เห็นด้วยกับคำที่ว่าชลบุรีเอฟซี คือต้นแบบของการปลุกกระแสบอลไทย แต่มาวันนี้ไม่ต้องรอนานก็ได้เห็นความสำเร็จของวงการวอลเลย์บอลไทย
ความสำเร็จของทีมวอลเลย์บอลหญิงไทยในครั้งนี้ได้พิสูจน์อะไรหลาย ๆ อย่างให้วงการกีฬาไทยได้เห็นว่า กีฬาประเภททีมก็ประสบความสำเร็จได้เช่นกัน เรามักได้ยินเสมอๆ ว่ากีฬาประเภททีมของไทยยากนักที่จะประสบความสำเร็จในระดับเอเซียหรือระดับโลก แต่บัดนี้วอลเลย์บอลหญิงไทยได้พิสูจน์แล้วว่าคำกล่าวนั้นไม่เป็นความจริงเลย หากผู้รับผิดชอบร่วมแรงร่วมใจมุ่งมั่นทำงานกันอย่างจริงจัง นอกจากวอลเลย์บอลแล้วยังมีทีมกีฬาอีกประเภทหนึ่งที่น่าศึกษาคือทีมฟุตซอลชายทีมชาติไทย ที่นำโดยบิ๊กป๋อม อดิศักดิ์ เบญจศิริวรรณ ประธานพัฒนาฟุตซอลไทย ที่ทุ่มเทจนทำให้ทีมฟุตซอลชายไทยก้าวไปอยู่แนวหน้าของเอเซียและของโลก
ความสำเร็จของสมาคมวอลเลย์บอลไม่ได้เกิดขึ้นมาลอยๆ แต่เป็นความร่วมมือร่วมใจของคนวอลเลย์บอลอย่างแท้จริง ทั้งส่วนของผู้บริหาร ผู้สนับสนุน และผู้ปฎิบัติงานต่างๆ ซึ่งเป็นที่ชื่นชมและทราบกันดีในวงการกีฬาอยู่แล้ว เชื่อว่าหากกีฬาประเภททีมอื่นๆ จะลองเอาโมเดลความสำเร็จไปทดลองใช้อาจจะส่งผลดีต่อวงการกีฬาโดยรวมของบ้านเราก็เป็นได้
ความสำเร็จของสมาคมวอลเลย์บอล หากวิเคราะห์ให้ดีจะเห็นว่ามีส่วนสำคัญ 4 ส่วนที่น่าสนใจคือ
1. มีแผนพัฒนาที่ชัดเจน2. มีผู้บริหารที่มีวิสัยทัศน์และความเสียสละ3. มีผู้สนับสนุน (Sponser) ที่ให้ความไว้วางใจสมาคมฯ4. บุคลากรในวงการวอลเลย์บอลไม่มีความแตกแยก
แผนพัฒนาที่ชัดเจน สมาคมวอลเลย์บอลมีแผนพัฒนาที่ชัดเจนและต่อเนื่องมายาวนาน แผนที่สำคัญคือการจัดให้มีกาแข่งขันในทุกช่วงระดับอายุโดยมีผู้สนับสนุนหลัก ๆ ให้การสนับสนุนการแข่งขัน ได้แก่ รุ่นอายุ 12 14 16 และ 19 ปี จนกระทั่งถึงระดับประชาชนและระดับอาชีพ (ไทยแลนด์วอลเลย์บอลลีก) ซึ่งการที่จัดให้มีการแข่งขันในทุกระดับทำให้นักกีฬาวอลเลย์บอลมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง นอกจากนี้ยังมีแผนการพัฒนาทีมชาติไทยอย่างต่อเนื่อง (ซึ่งโค้ชอ๊อดริเริ่มไว้เมื่อหลายปีมาแล้ว) รวมทั้งการพยายามผลักดันของผู้บริหารสมาคมฯที่ทำให้ประเทศไทยเป็นศูนย์ฝึกวอลเลย์บอลแห่งหนึ่งของสหพันธุ์วอลเลย์บอลนานาชาติในทวีปเอเซีย อันส่งผลให้ประโยชน์ตกอยู่กับวงการวอลเลย์บอลไทย
ผู้บริหารมีวิสัยทัศน์และความเสียสละ ประเพณีอย่างหนึ่งของสมาคมวอลเลย์บอลคือผู้ที่จะเป็นนายกสมาคมฯ จะเชิญปลัดกระทรวงมหาดไทยเข้ามารับตำแหน่ง โดยไม่สนใจนักการเมืองหรือนักธุรกิจ ซึ่งถือว่าเป็นวิสัยทัศน์ที่กว้างไกลของผู้บริหารสมาคมฯ เมื่อสมาคมฯ มีกิจกรรมการแข่งขันในต่างจังหวัด ก็มักจะได้รับการอำนวยความสะดวกจากผู้ใหญ่ในจังหวัดซึ่งอาจจะไม่ใช่ในด้านของตังเงิน แต่ก็เป็นสิ่งที่ทำให้สมาคมฯ ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ และที่สำคัญคือผู้บริหารสมาคมฯ จะทำหน้าที่ในการบริหารโดยไม่ได้ลงมาก้าวก่ายการทำงานของผู้ปฎิบัติหรือในส่วนอื่นๆ ทำให้การบริหารงานมีประสิทธิภาพมากขึ้น
ผู้สนับสนุน หากเปรัยบเป็นคนสมาคมวอลเลย์บอลอาจจะเหมือน คนถ่อมตัวไม่ค่อยมีปากมีเสียงอยู่อย่างพอเพียงจริง ๆ ไม่ค่อยเรียกร้องอะไรมากนักซึ่งส่วนนี้เองทำให้ผู้สนับสนุนที่มีอยู่จึงเป็นผู้สนับสนุนที่ต่อเนื่องมาอย่างยาวนาน เกิดจากความไว้เนื้อเชื่อใจเห็นความตั้งใจจริงของสมาคมฯ ที่มีการทำงานเพื่อพัฒนาวงการอย่างจริงจัง จึงถือว่าผู้สนับสนุนเหล่านั้นเป็นกำลังสำคัญเช่นกัน
บุคลากรในวงการวอลเลย์บอล ในวงการวอลเลย์บอลโดยส่วนใหญ่จะอยู่กันอย่างพี่น้อง ไม่ค่อยจะมีปัญหาใหญ่ๆ ที่สร้างความเสื่อมเสียให้กับวงการ หลายคนก้าวเข้ามาเพราะใจรักในกีฬาวอลเลย์บอล ไม่ได้มุ่งหาผลประโยชน์ (เพราะแทบจะไม่มีผลประโยชน์) ผู้ฝึกสอนก็ทำหน้าที่สร้างนักกีฬาขึ้นมาโดยการสนับสนุนของสถานศึกษา ท้องถิ่น หรือสโมสร ผลิตนักกีฬาป้อนวงการ
ส่วนที่สำคัญที่ทำให้ภาพของวงการวอลเลย์บอลไทยได้รับการยอมรับจากวงการกีฬาก็ด้วยสาเหตุว่า การทำหน้าที่ของตนเองด้วยความเสียสละโดยไม่ก้าวก่ายกัน ไม่เกิดปัญหาความขัดแย้งภายใน ต่างทำหน้าที่ของตนเองทำให้วงการวอลเลย์บอลก้าวขึ้นมาถึงจุดนี้ได้ และหวังว่าความสำเร็จในครั้งนี้ คงจะเป็นแรงขับที่ทำให้คนในวงการช่วยกันพัฒนาวอลเลย์บอลไทยให้ก้าวหน้าต่อไป
ปัจจัยประการสุดท้ายที่ไม่อาจลืมได้คือแรงสนับสนุนจากแฟนๆ กีฬาวอลเลย์บอลไทย ซึ่งนับวันจะมีมากยิ่งขึ้นและมีความเหนียวแน่นมากขึ้นเรื่อยๆ แรงสนับสนุนนี้เป็นส่วนสำคัญที่ทำให้คนในวงการวอลเลย์บอลไม่อาจหยุดนิ่งได้ ต้องพยายามพัฒนาวงการให้ดีมากยิ่งขึ้น เพื่อสร้างรอยยิ้มและความสุขให้แฟนๆ วอลเลย์บอลและคนไทย ในฐานะที่เป็นเจ้าของเงินภาษีที่นำมาพัฒนาวงการให้เจริญก้าวหน้า และเพื่อสร้างชื่อเสียงให้กับประเทศไทยในเรื่องของกีฬาวอลเลย์บอล